DERS KODU : HUK 208
DERSİN ADI: GENEL KAMU HUKUKU II
HAFTALIK DERS VE UYGULAMA SAATİ: 2-0
DERSİN TANIMI: Genel Kamu Hukuku, Hukuk Fakültelerinde hukukçunun salt teknik hukuk bilgisiyle donanmış, teoriden uzak, sadece avukatlık, hakimlik gibi işleri sadece pozitif hukuk kurallarının neler olduğunu öğrenerek ve bunları kendisine belletilen biçimde yorumlayarak uygulayan kişiler olmasını önlemek amacıyla/ümidiyle okutulan bir derstir. Buna göre Genel Kamu Hukuku, bir ders olarak hukuk fakültesi öğrencisine olayların arkasında olguların da bulunduğunu, hukuk kuralının kuru bir kanun/tüzük/yönetmelik vs. maddesinden ibaret olmadığını, bunun bir mantığının ve felsefesinin olduğunu, hukuk kuralının uygulandığı hukukî yapının ancak bir devlet örgütü içinde bir anlam ifade edebileceğini öğretmeye çalışır. Bu noktada, bu ders devlet denilen mekanizmaya, genel olarak yaklaşır. Bu dersin (ya da bilim dalının) konusunu belli bir devlete ilişkin belli bir sistem teşkil etmez. Bugün geçerli olsun olmasın, dünya üzerinde genel kabul görsün görmesin, uygulanabilir olsun olmasın her türlü devlet teorik ve pratik olarak genel kamu hukukunun konusunu teşkil eder.
Temel konusunu devlet olarak belirleyen Genel Kamu Hukuku, salt bir devlet felsefesinden ibaret değildir. Esasen Genel Kamu Hukuku, devlet felsefesinin tamamı değildir. Ancak belli ölçüde bu felsefe koluyla sıkı işbirliği içindedir ve yer yer onunla örtüşmektedir.
Eksen kavramını devlet olarak tespit ettiği zaman bir bilim dalının onunla sıkı ilişki içinde olan kavramların da etrafında dolanması kaçınılmaz olacaktır ki bu kavramlardan bir tanesi siyasettir. Bu bağlamda Genel Kamu Hukuku siyaset kavramını, siyasî katılma, siyasi katılımın kamusal yüzü olan seçimler, siyasî katılımın “gayriresmi” yüzü olarak sivil toplum vs. bağlamında inceler. Siyasal iktidar kavramı genel kamu hukuku içinde önemli bir başka kavramdır. Siyasal iktidarın ne olduğu, nasıl ortaya çıktığı, toplumu ne şekilde etkilediği ve toplum tarafından ne şekilde etkilendiği gibi sorunlar ya da siyasal iktidarın kaynağının ne olduğu sorunu genel kamu hukukunun temel sorunlarındandır. Siyasal iktidar yanında egemenlik kavramı da her türlü alt başlığı ile birlikte genel kamu hukukunun konusunu teşkil eder. Bu kavramlar (siyasal katılma, siyasî iktidar vs.) aynı zamanda siyaset biliminin konusunu oluşturmakla birlikte, açıktır ki, Genel Kamu Hukuku siyaset bilimi ile özdeş değildir. Eksenini politikanın oluşturduğu siyaset bilimi karşısında genel kamu hukuku soru ve cevaplarını devlet kavramı çevresinde ortaya koymaya çalışır.
Siyasî düşünceler, marksizm, faşizm, liberalizm, demokrasi, cumhuriyet gibi devlet ve hükümet şekilleri de Genel Kamu Hukukunun konusuna dahildir. Ancak Genel Kamu Hukuku ne bir siyasal düşünceler tarihi, ne siyasî tarih ne de anayasa hukukudur. Ancak bunlarla sıkı ilişki içindedir. Anayasa hukuku ile normatif bir biçime kavuşan esasların, anayasa biliminden daha geniş bir kapsam ile açıklanması amacını güden Genel Kamu Hukuku herhangi bir dönemde herhangi bir yerde geçerli olan yasa metinleriyle doğrudan doğruya ilgilenmez. Bu metinler ancak genellemelere ulaşmak için bir araç olarak kullanılabilir.
Bütün bunların dışında genel kamu hukuku sosyoloji, hukuk felsefesi, tarih gibi alanlarla ya da uluslararası ilişkiler ile de etkileşim içinde olan bir bilim dalıdır. Sosyal bilimlerin bütün dalları gibi Genel Kamu Hukuku da diğer bilim dalları ile sıkı bir ilişki içinde olmakla birlikte vurgulanmalıdır ki, bütün bu sayılan bilimlerin bir bileşkesi değil, kendine özgü bir bilim dalıdır. Amacı da, tarihten, sosyolojiden, siyasal bilgilerden, uluslararası ilişkilerden haberdar, hukukçular yetiştirmek değildir. Bir başka ifade ile Genel Kamu Hukuku bir “genel kültür” dersi değildir. Öğrencilerin genel kültürünü arttırmayı da kendisine temel hedef olarak koymaz. Salt yoruma dayalı, öğrencilerin diledikleri gibi görüşlerini sergileyebilecekleri, doğruları olmayan bir “serbest atış alanı” da değildir. Çoğu zaman öğrencilerin “yorum sorusu” sandıkları sorular da söz konusu Genel Kamu Hukuku olduğunda teknik bilgi gerektiren sorular olabilmektedir. Genel Kamu Hukuku dersi, hukuk fakültesi öğrencisini belli bir, dünya görüşü elbette ki değil fakat, vizyon içerisinde; içinde bulunduğu dünyayı anlamaya çalışan, devlet adı verilen organizasyonu, geçmişinden bugüne kadar tanıyan; ideolojileri, siyasal düşüncenin ve siyasî tarihin temel kavram ve sorunlarını bilen; uygulamak zorunda olduğu normu anlamlandırabilen ve özgürce ve günün ihtiyaçlarına göre yorumlayabilen hukukçulara dönüştürmek temel amacını taşır. Konusu itibariyle hukuk fakültesindeki birçok dersten farklı bir yerde duran Genel Kamu Hukuku bir pozitif hukuk dalı da değildir. Onu “soyut” kılan bu “yasasının olmaması hali”dir. Bu sebeple Genel Kamu Hukuku “kanunsuz” bir hukuk dalıdır denebilir.
DERS KİTABI VE YARDIMCI KİTAPLAR:
-
Genel Kamu Hukuku, Mehmet Akad, Der Yayınevi
DERS DEĞERLENDİRMESİ:
Katılımcılık/Devamlılık %10,
Vize/ Yarı –Dönem Sınavı %30,
Ödevler %10,
Final Sınavı %50,
Devamlılık; Asgari % 95zorunludur.